آسمان آبی
مقالات مرتبط
**مقدمه:**
**عفونت انگلی** نوعی بیماری است که توسط موجودات ریزی به نام انگل ایجاد میشود. انگلها برای بقا و تغذیه به بدن موجودات دیگر، از جمله انسان، نیاز دارند و میتوانند در بخشهای مختلف بدن مانند دستگاه گوارش، خون، پوست و مغز ایجاد عفونت کنند. این عفونتها میتوانند از طریق تماس با غذا، آب یا سطوح آلوده، نیش حشرات، مصرف گوشت خام یا نیمپز و یا حتی از طریق رابطه جنسی منتقل شوند. علائم عفونت انگلی بسته به نوع انگل و محل عفونت، متنوع است و میتواند شامل تب، خستگی، مشکلات گوارشی، جوشهای پوستی و علائم عصبی باشد. در این مقاله جامع، به بررسی کامل عفونتهای انگلی، از جمله انواع، علائم، روشهای تشخیص، درمان و اقدامات پیشگیرانه میپردازیم.
**عفونت انگلی چیست؟**
**عفونت انگلی** به هر نوع بیماری یا شرایطی گفته میشود که در اثر حضور و تکثیر انگلها در بدن انسان ایجاد میشود. انگلها موجودات زندهای هستند که برای بقای خود به موجود زنده دیگری (میزبان) وابستهاند و از آن برای تغذیه و تکثیر استفاده میکنند. **عفونت انگلی** اغلب با علائم گوارشی مانند اسهال، استفراغ و درد شکم همراه است، اما میتواند بر سایر قسمتهای بدن مانند پوست، مغز، ریهها و حتی خون نیز تأثیر بگذارد.
**انواع عفونت انگلی**
انگلها انواع مختلفی دارند که میتوانند باعث ایجاد عفونت در انسان شوند. به طور کلی، سه نوع اصلی انگل وجود دارد که باعث ایجاد عفونت در انسان میشوند:
**1. تک یاختهها یا پرتوزوآ (Protozoa):**
پرتوزوآ انگلهای تکسلولی هستند که میتوانند باعث عفونت در خون، دستگاه گوارش، مغز، پوست، چشم و سایر قسمتهای بدن شوند. برخی از نمونههای عفونتهای انگلی ناشی از تک یاختهها عبارتند از:
* **ژیاردیازیس (Giardiasis):** عفونت روده ناشی از تکیاختهای *ژیاردیا لامبلیا* که باعث اسهال، نفخ و درد شکم میشود.
* **کریپتوسپوریدیوزیس (Cryptosporidiosis):** عفونت روده ناشی از تکیاختهای *کریپتوسپوریدیوم پارووم* که باعث اسهال شدید، گرفتگی عضلات شکم و تب میشود.
* **توکسوپلاسموز (Toxoplasmosis):** عفونت ناشی از تکیاختهای *توکسوپلاسما گوندی* که میتواند باعث علائم خفیف شبیه آنفولانزا یا علائم جدیتر در افراد با سیستم ایمنی ضعیف شود.
**2. هلمینتها (Helminth):**
هلمینتها یا کرمهای انگلی، موجودات چندسلولی هستند که میتوانند در دستگاه گوارش و سایر بافتهای بدن ایجاد عفونت کنند. هلمینتها به دستههای مختلفی مانند کرمهای نواری (Cestodes)، کرمهای گرد (Nematodes)، کرمهای قلابدار (Hookworms) و کرمهای پهن (Flukes) تقسیم میشوند. برخی از نمونههای عفونتهای انگلی ناشی از هلمینتها عبارتند از:
* **عفونت کرمهای نواری:** کرمهای نواری میتوانند در روده زندگی کرده و باعث مشکلات گوارشی مانند درد شکم، کاهش وزن و کمخونی شوند.
* **عفونت کرمهای گرد:** کرمهای گرد میتوانند در روده زندگی کرده و باعث مشکلات گوارشی مانند درد شکم، اسهال و تهوع شوند.
* **عفونت کرم قلابدار:** کرمهای قلابدار میتوانند از طریق پوست وارد بدن شده و در روده زندگی کنند. آنها میتوانند باعث کمخونی، خستگی و مشکلات گوارشی شوند.
**3. اکتوپارازیتها (Ectoparasites):**
اکتوپارازیتها انگلهایی هستند که در خارج از بدن میزبان زندگی میکنند و از طریق پوست به بدن میزبان متصل میشوند. برخی از نمونههای اکتوپارازیتها عبارتند از:
* **شپش:** شپشها حشرات ریزی هستند که از خون انسان تغذیه میکنند و میتوانند باعث خارش شدید پوست سر، بدن و ناحیه تناسلی شوند.
**کنه:** کنهها عنکبوتیان کوچکی هستند که از خون انسان تغذیه میکنند و میتوانند ناقل بیماریهایی مانند بیماری لایم و تب راجعه باشند.
* **کک:** ککها حشرات ریزی هستند که از خون انسان و حیوانات تغذیه میکنند و میتوانند باعث خارش شدید پوست شوند.
**شایعترین عفونتهای انگلی**
عفونتهای انگلی یکی از مشکلات بهداشتی در سراسر جهان هستند که میلیونها نفر را تحت تأثیر قرار میدهند. این عفونتها میتوانند باعث بیماریهای مختلفی شوند و اغلب به دلیل عدم رعایت بهداشت مناسب بروز میکنند. برخی از شایعترین عفونتهای انگلی عبارتند از:
* **تریکوموناس (عفونت انگلی واژن):** شایعترین عفونت مقاربتی غیر ویروسی در جهان است که توسط انگل *تریخوموناس واژینالیس* ایجاد میشود و بیشتر زنان را تحت تأثیر قرار میدهد.
* **مالاریا:** یک بیماری جدی است که توسط پشه آنوفل منتقل میشود و باعث تب، لرز، تعریق و کمخونی میشود.
* **توکسوپلاسموز:** عفونتی است که توسط تکیاختهای *توکسوپلاسما گوندی* ایجاد میشود و میتواند از طریق مصرف گوشت خام یا نیمپز، تماس با مدفوع گربه یا از طریق مادر به جنین منتقل شود.
* **شپش سر:** عفونتی است که توسط شپش سر ایجاد میشود و باعث خارش شدید پوست سر میشود.
* **ژیاردیازیس:** عفونتی است که توسط تکیاختهای *ژیاردیا لامبلیا* ایجاد میشود و باعث اسهال، نفخ و درد شکم میشود.
* **کرمهای سوزنی:** کرمهای کوچکی هستند که در روده زندگی میکنند و میتوانند باعث خارش شدید در ناحیه مقعد شوند.
**دیگر عفونتهای انگلی:**
علاوه بر عفونتهای انگلی ذکر شده، عفونتهای دیگری نیز وجود دارند که کمتر شایع هستند، مانند:
* **کریپتوسپوریدیوزیس**
* **سیکلوسپوریازیس**
* **سیستی سرکوز**
* **استرونژیلوئیدازیس**
* **عفونت کرم نواری**
* **بیماری شاگاس**
* **لیشمانیوز**
* **شیستوزومیازیس**
**علائم عفونت انگلی**
علائم عفونت انگلی به نوع انگل، محل عفونت و قدرت سیستم ایمنی بدن فرد بستگی دارد. برخی از علائم رایج عفونت انگلی عبارتند از:
* **تب:** تب یکی از شایعترین علائم عفونت انگلی است و میتواند نشاندهنده پاسخ سیستم ایمنی بدن به عفونت باشد.
* **درد عضلانی:** درد عضلانی میتواند در اثر التهاب ناشی از عفونت انگلی ایجاد شود.
* **خستگی:** خستگی میتواند در اثر التهاب، کمخونی یا مشکلات گوارشی ناشی از عفونت انگلی ایجاد شود.
* **حالت تهوع:** حالت تهوع میتواند در اثر تحریک دستگاه گوارش توسط انگل ایجاد شود.
* **استفراغ:** استفراغ میتواند در اثر تحریک دستگاه گوارش توسط انگل یا به عنوان یک واکنش به تب و درد ایجاد شود.
* **اسهال:** اسهال میتواند در اثر تحریک دستگاه گوارش توسط انگل یا به دلیل از دست دادن آب و الکترولیتها ایجاد شود.
**علائم دیگر بسته به محل عفونت:**
علاوه بر علائم عمومی، بسته به محل عفونت، علائم دیگری نیز ممکن است بروز کنند:
* **علائم عصبی:** مانند تشنج، سردرد شدید و عدم جهتیابی، که میتوانند در اثر عفونت مغز یا سیستم عصبی ایجاد شوند.
* **علائم پوستی:** مانند قرمزی، خارش، جوش و زخم، که میتوانند در اثر عفونت پوست ایجاد شوند.
**عفونتهای بدون علامت:**
در برخی موارد، عفونتهای انگلی بدون هیچ علامت یا نشانهای قابل توجهی پیشرفت میکنند. این بدان معنی است که فرد میتواند به انگل مبتلا باشد، اما هیچ تغییری در وضعیت عمومی خود مشاهده نکند.
**نحوه ابتلا به عفونت انگلی**
انسان میتواند از طریق روشهای مختلفی به عفونت انگلی مبتلا شود که برخی از آنها عبارتند از:* **نوشیدن آب آلوده:** آب آلوده به انگل میتواند باعث ابتلا به عفونتهای انگلی رودهای شود.
* **مصرف غذای آلوده:** غذاهای آلوده به انگل، به خصوص گوشت خام یا نیمپز، میتوانند باعث ابتلا به عفونتهای انگلی رودهای شوند.
* **نیش حشرات:** برخی از حشرات مانند پشه، کنه و کک میتوانند ناقل انگل باشند و از طریق نیش خود، انگل را به انسان منتقل کنند.
* **تماس با سطوح آلوده:** تماس با سطوح آلوده به مدفوع انسان یا حیوان میتواند باعث انتقال انگل به انسان شود.
* **رابطه جنسی محافظتنشده:** برخی از انگلها میتوانند از طریق رابطه جنسی منتقل شوند، مثل تریکوموناس.
* **تماس با خاک آلوده:** تماس با خاک آلوده به انگل میتواند باعث انتقال انگل به انسان شود، به خصوص در مناطقی که بهداشت عمومی ضعیف است.
**انتقال از مادر به جنین:**
برخی از انگلها میتوانند از مادر باردار به جنین منتقل شوند، مانند توکسوپلاسموز و سیستیسرکوز.
**عوامل خطر ابتلا به عفونت انگلی**
برخی از افراد بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به عفونت انگلی قرار دارند. این عوامل خطر عبارتند از:
* **کودکان:** کودکان به دلیل اینکه سیستم ایمنی آنها هنوز در حال تکامل است و تمایل بیشتری به قرار گرفتن در معرض خاک و سطوح آلوده دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت انگلی قرار دارند.
* **افراد با سیستم ایمنی ضعیف:** افراد مبتلا به بیماریهایی مانند ایدز، سرطان و یا افرادی که از داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی استفاده میکنند، به دلیل ضعف سیستم ایمنی خود، بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت انگلی قرار دارند.
* **مسافران:** افرادی که به مناطق گرمسیری یا مناطق با بهداشت عمومی ضعیف سفر میکنند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت انگلی قرار دارند.
* **افراد شاغل در مشاغل مرتبط با حیوانات:** افرادی که با حیوانات سروکار دارند، مانند دامپزشکان، کارگران مزرعه و یا افرادی که حیوانات خانگی دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت انگلی هستند.
**تشخیص عفونت انگلی**
تشخیص عفونت انگلی میتواند چالشبرانگیز باشد، زیرا علائم آن میتواند شبیه به سایر بیماریهای عفونی باشد. پزشک برای تشخیص عفونت انگلی از روشهای مختلفی استفاده میکند:
**1. بررسی علائم و سابقه بیمار:**
پزشک در ابتدا علائم بیمار را بررسی میکند و در مورد سابقه سفر، تماس با حیوانات، مصرف غذاهای خام یا نیمپز، و سایر عوامل خطر احتمالی سوالاتی از بیمار میپرسد.
**2. آزمایشات آزمایشگاهی:**
* **آزمایش مدفوع:** نمونه مدفوع بیمار برای بررسی وجود انگل یا تخم انگل مورد آزمایش قرار میگیرد.
* **آزمایش خون:** آزمایش خون میتواند برای بررسی وجود انگل یا آنتیبادیهای مربوط به انگل در خون استفاده شود.
* **آزمایش خلط:** در موارد عفونت ریه، ممکن است از بیمار خلط گرفته شده و برای بررسی وجود انگل مورد آزمایش قرار گیرد.
* **بیوپسی:** در برخی موارد، ممکن است از بافتهای آلوده نمونهبرداری شده و برای بررسی وجود انگل زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار گیرد.
* **تصویربرداری:** در برخی موارد، برای تعیین محل عفونت و یا بررسی آسیبهای ناشی از انگل، از روشهای تصویربرداری مانند اشعه ایکس، سونوگرافی، سی تی اسکن یا MRI استفاده میشود.
**درمان عفونت انگلی**
درمان عفونت انگلی به نوع انگل، شدت عفونت و وضعیت عمومی بیمار بستگی دارد. پزشک ممکن است داروهای مختلفی را برای درمان عفونت انگلی تجویز کند:
* **داروهای ضدانگل (Antiparasitic drugs):** این داروها برای از بین بردن انگلها استفاده میشوند و بسته به نوع انگل، داروهای مختلفی تجویز میشود.
* **آنتیبیوتیکها:** در برخی موارد، ممکن است آنتیبیوتیکها برای درمان عفونتهای ثانویه ناشی از عفونت انگلی تجویز شوند.
**داروهای ضد قارچ:** در برخی موارد، ممکن است داروهای ضد قارچ برای درمان عفونتهای قارچی ثانویه ناشی از عفونت انگلی تجویز شوند.
* **درمانهای موضعی:** در برخی موارد، مانند عفونتهای پوستی ناشی از شپش یا کنه، ممکن است از درمانهای موضعی مانند کرمها یا لوسیونها استفاده شود.
**درمانهای خانگی:**
در کنار داروهای تجویزی، برخی از درمانهای خانگی نیز میتوانند به تسکین علائم عفونت انگلی کمک کنند، مانند:
* **نوشیدن مایعات فراوان:** نوشیدن مایعات فراوان برای جلوگیری از کمآبی بدن در اثر اسهال و استفراغ ضروری است.
* **مصرف غذاهای سبک:** مصرف غذاهای سبک و قابل هضم مانند سوپ و برنج میتواند به تسکین مشکلات گوارشی کمک کند.
* **استراحت کافی:** استراحت کافی به بدن شما کمک میکند تا با عفونت مبارزه کند.
**مهم است که به یاد داشته باشید که درمانهای خانگی نمیتوانند جایگزین داروهای تجویزی پزشک شوند.**
**پیشگیری از عفونت انگلی**
با رعایت برخی نکات بهداشتی، میتوانید احتمال ابتلا به عفونت انگلی را به طور قابل توجهی کاهش دهید:
* **شستشوی مرتب دستها:** شستشوی دستها با آب و صابون به طور مرتب، به خصوص بعد از استفاده از توالت، تعویض پوشک، و قبل از پخت و پز و صرف غذا، از انتقال انگل به بدن جلوگیری میکند.
* **مصرف آب سالم:** از نوشیدن آب آلوده خودداری کنید و در صورت امکان، از آب تصفیه شده یا آب معدنی استفاده کنید.
* **پخت کامل غذا:** گوشت را به طور کامل بپزید تا انگلهای احتمالی در آن از بین بروند.
* **شستشوی میوهها و سبزیجات:** قبل از مصرف، میوهها و سبزیجات را به طور کامل با آب شستشو دهید و در صورت امکان پوست آنها را جدا کنید.
* **حفاظت در برابر نیش حشرات:** از استفاده از لباسهای آستین بلند و شلوار بلند، استفاده از اسپریهای دورکننده حشرات و یا خوابیدن زیر پشه بند در مناطق آلوده به حشرات ناقل انگل استفاده کنید.
* **رعایت بهداشت فردی:** بهداشت فردی خود را به طور مرتب رعایت کنید و از تماس با افراد مبتلا به عفونت انگلی خودداری کنید.
* **رعایت بهداشت محیط:** محیط اطراف خود را تمیز و بهداشتی نگه دارید و از تجمع زباله و فاضلاب در اطراف محل زندگی خود جلوگیری کنید.
* **استفاده از کاندوم:** برای جلوگیری از انتقال عفونتهای انگلی از طریق رابطه جنسی، از کاندوم استفاده کنید.
* **آگاهی از بیماریهای عفونی در سفر:** قبل از سفر به مناطق مختلف، از بیماریهای عفونی شایع در آن منطقه آگاه باشید و اقدامات پیشگیرانه لازم را انجام دهید.
**چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟**
اگر هر یک از علائم عفونت انگلی را تجربه میکنید، مانند تب، درد شکم، اسهال، خستگی یا جوشهای پوستی، باید به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر به تازگی به منطقهای با بهداشت عمومی ضعیف سفر کردهاید یا با فردی مبتلا به عفونت انگلی در تماس بودهاید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
**در صورت بروز علائم شدید، مانند تب بالای 40 درجه سانتیگراد، تشنج، گیجی، یرقان یا علائم کمآبی، باید فوراً به اورژانس مراجعه کنید.**
**عفونت انگلی واژن (تریکوموناس)**
**تریکوموناس** شایعترین عفونت مقاربتی غیر ویروسی در جهان است که توسط انگل *تریخوموناس واژینالیس* ایجاد میشود. این عفونت بیشتر زنان را تحت تأثیر قرار میدهد و از طریق رابطه جنسی منتقل میشود. بسیاری از افراد مبتلا به تریکوموناس هیچ علامتی ندارند، اما در صورت بروز علائم، میتواند شامل ترشحات واژنی بدبو، خارش و سوزش در ناحیه تناسلی باشد.
**نکاتی در مورد تریکوموناس:**
* تریکوموناس ارتباطی با بهداشت ضعیف ندارد و از طریق روابط جنسی منتقل میشود.
* عفونت مجاری ادراری علت تریکوموناس نیست.
**به محض آلوده شدن ناحیه تناسلی به تریکوموناس، مقعد، دهان و دستها نیز میتوانند آلوده شوند.**
* تریکوموناس مسری است و افراد مبتلا، حتی بدون آگاهی از بیماری خود، میتوانند آن را به دیگران منتقل کنند.
**علائم تریکوموناس:**
* **در مردان:** ترشحات کف مانند از آلت تناسلی، سوزش بعد از انزال یا درد بعد از ادرار کردن، تحریک یا خارش درون آلت تناسلی.
* **در زنان:** ترشحات واژنی نازک (کفی) به رنگ سفید، زرد یا مایل به سبز با بوی نامطبوع، تحریک، درد و قرمزی اطراف واژن، درد و ناراحتی در زمان رابطه جنسی یا در زمان ادرار کردن.
**راههای انتقال تریکوموناس:**
* **مقاربت جنسی:** شایعترین راه انتقال تریکوموناس است.
* **رابطه مقعدی:** میتواند باعث انتقال تریکوموناس شود.
* **رابطه دهانی:** میتواند باعث انتقال تریکوموناس شود.
* **تماس پوستی با ناحیه تناسلی:** تماس مستقیم پوست با ناحیه تناسلی آلوده میتواند باعث انتقال تریکوموناس شود.
**نکته:** تریکوموناس از طریق اشتراک غذا و نوشیدنی، بوسیدن، دست دادن و سایر تماسهای غیرجنسی منتقل نمیشود.
**عوارض جانبی تریکوموناس:**
* **افزایش خطر ابتلا به HIV:** تریکوموناس درمان نشده میتواند احتمال ابتلا به HIV را افزایش دهد.
* **افزایش خطر ابتلا به ایدز:** HIV درمان نشده میتواند به ایدز منجر شود.
* **انتقال به شریک جنسی:** زنان مبتلا به تریکوموناس و HIV میتوانند این عفونتها را به شریک جنسی خود منتقل کنند.
**تشخیص عفونت انگلی واژن (تریکوموناس):**
* **معاینه بالینی:** پزشک ناحیه تناسلی و علائم بیمار را بررسی میکند. در زنان، معاینه لگن و برداشتن نمونه از مایعات واژنی انجام میشود. در برخی موارد، گردن رحم ممکن است شبیه توت فرنگی شود که میتواند نشانه تریکوموناس باشد.
* **تست آزمایشگاهی:** پزشک ترشحات واژنی یا آلت تناسلی مردان را زیر میکروسکوپ بررسی میکند. همچنین ممکن است نمونه برای بررسی دقیقتر به آزمایشگاه ارسال شود.
* **بررسی سایر عفونتهای مقاربتی:** در صورت تشخیص تریکوموناس، پزشک ممکن است سایر عفونتهای مقاربتی را نیز بررسی کند.
* **تجویز آنتیبیوتیک بدون معاینه:** در برخی موارد، پزشک ممکن است بدون معاینه، آنتیبیوتیک برای بیمار تجویز کند. این موضوع معمولاً در مواردی است که شریک جنسی بیمار مبتلا به تریکوموناس است و بیمار در معرض خطر ابتلا قرار دارد.
**درمان تریکوموناس:**
* **آنتیبیوتیک:** تریکوموناس با استفاده از آنتیبیوتیک قابل درمان است. آنتیبیوتیکها به از بین بردن انگل عامل عفونت کمک میکنند.
* **درمان هر دو شریک جنسی:** برای جلوگیری از عود مجدد عفونت، هر دو شریک جنسی باید تحت درمان قرار گیرند.
* **عدم خود درمانی:** تریکوموناس به خودی خود از بین نمیرود و نیاز به درمان دارویی دارد.
* **اهمیت درمان:** درمان تریکوموناس برای جلوگیری از عوارض جانبی مانند افزایش خطر ابتلا به HIV و ایدز ضروری است.
**نتیجهگیری:**
**عفونتهای انگلی** میتوانند تأثیر قابل توجهی بر سلامت انسان داشته باشند. با شناخت انواع، علائم، روشهای تشخیص و درمان این عفونتها، میتوان از شیوع و عوارض آنها پیشگیری کرد. رعایت بهداشت فردی و محیطی، پخت کامل غذا، و استفاده از آب سالم از جمله اقدامات مهم برای پیشگیری از عفونتهای انگلی هستند. در صورت بروز هر یک از علائم عفونت انگلی، باید به پزشک مراجعه کرد تا تشخیص و درمان مناسب انجام شود.
